Ara
Close this search box.
Uluslararası Koruma Nedir?

“Uluslararası Koruma”, devletlerin kendi vatandaşlarını koruma yükümlülüklerini yerine getiremediği durumlarda, başka ülkelere sığınma talebinde bulunan insanların güvenlik içerisinde yaşamaları, tehlikeli olan yerlere gönderilmemeleri ve temel insan haklarından yararlanabilmeleri anlamına gelmektedir. Bu süreçte koruma talebinde bulunan kişi sınır dışı edilemez ve ülkesine geri gönderilemez.

Geçici Koruma Nedir?

Geçici Koruma ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak sınıra gelen veya sınırı geçen ve haklarında bireysel olarak uluslararası koruma statüsü belirleme işlemi yapılamayan yabancılara sağlanan korumayı ifade etmektedir.

Türkiye’ye kitlesel akınla gelen Suriyelilere sağlanan statü uluslararası literatüre göre “Geçici Koruma”dır. Türkiye, aşağıda yer alan geçici korumanın üç temel unsurunu yerine getirmekte ve Suriyelilere geçici koruma sağlamaktadır: Bu üç temel unsur,

  • Gelen kişilerin temel ve acil ihtiyaçlarının karşılanması,
  • Açık sınır politikası ile ülke topraklarına kabul ve
  • Geri göndermeme ilkesi’dir.
Sığınmacı Kimdir?

Sığınmacı, sığınma talebi henüz sonuçlanmamış kişilerdir.

Mülteci Kimdir?

Mülteciler, çatışma veya zulümden kaçan kişilerdir.

Mülteci kavramı ilk olarak uluslararası hukukta 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi’nin 1. Maddesinde şöyle tanımlanmıştır: “Irkı, dini, uyruğu belli bir toplumsal gruba aidiyeti veya siyasi düşünceleri yüzünden, zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanmayan kişilerdir.”

2014 yılında çıkarılan 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun (YUKK) 61. Maddesindeki mülteci tanımı Türkiye’nin uyguladığı coğrafi sınırlama dışında Cenevre Sözleşmesi’ne benzerdir. Bu tanıma göre; “Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında mülteci statüsü verilir.”

Buna göre Avrupa Konseyi üyesi olmayan İran, Irak, Afganistan, Somali gibi ülkelerden iltica talebiyle Türkiye’ye sığınanlar coğrafi sınırlama nedeniyle mülteci statüsüne sahip olamazlar.

Şartlı Mülteci Kimdir?

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun (YUKK) 62. Maddesinde Şartlı Mülteci statüsünün nasıl verildiği şöyle ifade edilir:

“Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.”

Göçmen Kimdir?

Kişinin hukuki statüsüne, göç etmesine yol açan nedenlere bakılmaksızın ülkeler arası sınırları geçen veya aynı ülke sınırları içinde yaşadığı yerden uzakta olan kişi göçmen olarak tanımlanır.

Göçmenler, hem ekonomik ve sosyal durumlarını iyileştirmek hem de daha iyi bir gelecek için başka bir ülkeye gidebilir. Göçmen, ülkesinden zulme uğrayacağı için değil, daha iyi bir yaşama sahip olmak isteği, eğitim ve çalışma gibi nedenlerle ayrılan kişi olarak tanımlanabilir. Göçmenler, vatandaşı oldukları ülkelerin korumasından yararlanmaya devam eder ve yolculukları ülkelerin göç rejimlerine uygun biçimlerde yapılır.

Düzensiz Göçmen Kimdir?

Düzensiz göçmen kavramı, göç edilen ülkede kalmak için yasal hakkı bulunmayan kişiler için kullanılır. Ülkeye yasa dışı giriş, giriş koşullarının ihlali veya vizenin geçerlilik tarihinin sona ermesi yüzünden transit veya ev sahibi ülkede hukuki statüden yoksun kalan kişi düzensiz göçmendir. Kavram, yasa dışı göçmen ve kaçak göçmen yerine kullanılarak göçmenlerin suçla ilişkilendirilmesini engellemek için tercih edilmelidir. 

Ekonomik Göçmen Kimdir?

Gönüllü olarak, kişisel veya ailevi sebeplerle daha iyi ekonomik bir yaşam ve geçim koşulu arayışıyla yaşadığı yeri terk ederek başka bir yere (ülke veya şehir) göç eden kişidir. Mültecilikle arasındaki sınırı çizmek bazen zordur. Örneğin etnik ve dinî bir grubun geçim ve çalışma koşullarının zorlaştırılmasının hem ekonomik hem de siyasi bir yönü olabilir. Bu nedenle kişinin durumunu belirleyen gerekçeler ekonomik gibi görünmekle birlikte dolaysız olarak varlığını tehdit eden unsurları taşıyor olabilir.